باید به صادرات گیاهان دارویی در کشور توجه کرد!
در گفتوگوی ویژه انتقال تجربه در چامه ۱۳ داستان موفقیت نوین زعفران را از زبان علی شریعتی مقدم مطالعه میکنیم. این کارآفرین ایرانی بنیانگذار و مدیرعامل گروه بینالمللی نوین زعفران و صادرکننده نمونه ملی، ممتاز و مدالآور در ۱۰ دوره است. شریعتیمقدم میگوید: با دید به مگاترندهای حوزه داروهای گیاهی، زعفران یک نمونه گیاهان دارویی رشدیافته در کشور ماست که تجاری شده و ارزآوری دارد.
علی شریعتی مقدم را قهرمان صنعت زعفران ایران میدانند.علی شریعتی مقدم علاوهبر اینکه عضو اتاق ایران است به عنوان رئیس کمیسیون توسعه کسبوکارهای دانش بنیان و اقتصاد دیجیتال اتاق خراسان رضوی نیز فعالیت میکند. علی شریعتی مقدم را قهرمان صنعت زعفران ایران میدانند. مجموع این افتخارات و تجارب ارزشمند او باعث شد تا گفتوگوی کاربردی و صمیمانهای با او داشته باشیم. درادامه داستان موفقیت نوین زعفران و علی شریعتیمقدم را مطالعه میکنید.
داستان موفقیت نوین زعفران
آنچه از روز میآموزیم این است که خود را با ترندها و مگاترندهای دنیا همراه کنیم. چیزی که از ایرانی بودنمان میدانیم فردوسی بزرگ است که میگوید: توانا بود هر که دانا بود. اینکه توانایی از دانایی ریشه میگیرد و در نهایت چه چیزی را رقم میزند؟ آن نیکویی است که میتواند قله و ارزش باشد. نیکویی در این که محبت و دوستی همدیگر را داشته باشیم.
برای انسانیت، خاک، وطن و هموطنان خود تلاش کنیم تا در نهایت با دانایی به رضایت پروردگار، رضایت شخصی و رضایت عمومی برسیم. داستان دانایی، توانایی و نیکویی که در داستان موفقیت نوین زعفران نیز نمود دارد به کودکی من برمیگردد. من پدرم را در ۹ سالگی از دست دادم ولی همیشه نیکی و نیکویی که از ایشان برای من مانده بود را به عنوان چراغ راهی در نظر گرفتم. برای زندگی خود نیز در راستای مسئولیت اجتماعی تصمیم گرفتم که بر بعد نیکویی متمرکز شوم. در نیکویی تمرکز من آموزش مدرن هنرهای اصیل ایرانی از سنین کودکی است و در این حوزه ورود پیدا کردهام. همچنین به خلاقیت و نوآوری نگاه ویژهای دارم و سعی کردم این را در کار خود جاری کنم، همانطور که چامه نگاه ویژه به این موضوع دارد.
برند نوین زعفران یک کسبوکار خانوادگی
پدرم ریشه عمیقی از نیکویی به جا گذاشتند و با اینکه دهههای زیادی گذشته، در زندگی من بسیار تاثیرگذار بوده است. البته کسانی که من را میشناسند مطلعاند که ارتباط خیلی خوبی با مادرم دارم. ایشان یک بانوی کارآفرین است و در سنین جوانی زمانی که پدرم فوت کرد با داشتن ۵ فرزند زمینهای کشاورزی را تبدیل به تاکستان کرد و مسبب کارآفرینی در شهر کاشمر شد. برادرم فرزاد شریعتی، پیاز زعفران را در کاشمر کاشت و به تولید رساند.
زعفران یک گیاه چند هزار ساله در ایران است و خاستگاه اصلی آن از الوند بوده است و ۸۵۰ سال پیش به قهستان یا خراسان جنوبی (قائنات و بیرجند) کوچ کرد. کمکم زعفران به خراسان رضوی نیز رفت و در ابتدای دهه هفتاد در شهرهای مثل کاشمر، سبزوار و نیشابور نیز کشت شد. برادر بزرگ من اولین نفری بود که پیاز زعفران را در کاشمر کشت کرد. در همان زمان که من هم دبیرستانی بودم، یک مزرعه یک هکتاری را با روش جدید کشت ردیفی با پیازهای مرغوب کشت کردیم. رمز موفقیت من و داستان موفقیت نوین زعفران نوین زعفران همان کمالگرایی است که سعی داشتم همه کارها را به بهترین نحو انجام دهم.
شروع کار علی شریعتیمقدم از دوران کودکی
من به کارهای اجتماعی علاقه زیادی داشتم و حدود ۱۱ سالگی یک کتابخانه عمومی در منزلمان راهاندازی کردم به این شکل که با پول هفتگی خود مُهر و تعدادی کارت عضویت خریدم و با کتابهای پدر و تعدادی کتاب جدید این کتابخانه را تاسیس کردم. همین کار زمینهای برای رشد و کار جدی من را فراهم کرد. جملهای از پیامبر اکرم است که میگویند:«کار موجب برکت است». خودم نیز جملهای را همیشه تکرار میکنم:«بیداری؟ بیکاری!»؛ با این تفسیر که زمانی که بیداری نباید بیکار باشی. حرکت ما ممکن است همیشه سود فوری نداشته باشد اما برکت و سود میانمدت یا بلندمدت خواهد داشت.
اولین درآمد علیشریعتی مقدم از صنعت زعفران
در زمانی که آن زمین کشاورزی یک هکتاری را داشتم، در یک سمینار مرکز پژوهشهای علم و صنعتی در سال ۶۶ شرکت کردم. در آن برهه با روش نوآورانه فرآوری زعفران آشنا شدم؛ این روش به این صورت بود: در زعفران که حاوی خامه و کلاله است، مواد موثره زعفران (کروسین و پیکروکروسین) در قسمت کلاله زعفران است که قابلیت جداسازی دارد و میتوان آن را با کیفیت بهتری تولید کرد. با آن مقدار کم زعفرانی که داشتم، آن را در نمکدان و بستهبندیهای مختلف که ضعیف بود قرار میدادم. همین کار درآمد مختصری را برای من رقم زد
در دوران دانشگاه و سربازی نیز به کار مشغول بودم. بعد از سربازی نیز در امیدیه کار کردم و با تمام شرایط سختی که بود سعی داشتم کار در آنجا را تجربه کنم؛ پس از گذشت زمان شرکت نفت بالاترین حقوق را به سبب تلاش و فعالیت خوبی که داشتم برای من در نظر گرفت و من آن حقوق را برای مادرم واریز کردم.
اگر بجز نوین زعفران صنعت دیگری را انتخاب میکردم، باز هم موفق میشدم
شعاری که من همیشه دارم این است که دنیا آنقدر بزرگ نیست که نتوانیم حرف اول را بزنیم. با این تلاش و پشتکاری که داشتیم و بر لبه تجارت بینالملل فعالیت داریم این را میدانم که اگر بجز صنعت زعفران هر کاری میکردم بازهم موفق میشدم. دانشگاه صنعتی شریف تحقیقی درباره شرکت نوین زعفران و مقایسه آن با یک شرکت آمریکایی انجام داده بود. نتایج این تحقیق نشان میداد با توجه به اینکه آن شرکت آمریکایی گردش مالی بالای ۱ میلیارد دلار داشت و ما زیر ۵۰ میلیون دلار، اما حدود سه سال از این شرکت جلوتر بودیم.
این آمار نشان میدهد کسبوکار ما به خصوص برای فعالیتهای بینالمللی آمادگی نداشته و این نوع کسبوکارها از بُعد بینالمللی است که منجر به رشد میشوند. آنچیزی که من به آن اعتقاد دارم این است که شایستگی کشور ما بسیار بالاست؛ اما نتوانسته به جایگاه خود در صنعت زعفران دست پیدا کند. اخیرا من با شبکهای در روز صادرات مصاحبه داشتم و آنجا اشاره کردم که ما چه چیزی از کشورهایی مثل ژاپن، ایتالیا و فرانسه کم داریم؟
چرا زعفران ما درجا میزند و فقط حدود ۲۰۰ میلیون دلار ارزآوری داریم؟ این یک نقطه دشوار است و به نظر من افرادی مثل من نتوانستند وظیفه خود را به خوبی انجام دهند. ارزآوری ما در زمینه صادرات باید به بالای ۱ میلیارد دلار برسد و در بازارهای نهایی با ثبات بالایی حضور داشته باشیم و در تمام دنیا زعفران را با ایران بشناسند. البته تلاشهایی شده است اما هنوز از جایگاه اصلی فاصله داریم.
توجه به ظرفیت صادرات گیاهان دارویی
با دید به مگاترندهای حوزه داروهای گیاهی، زعفران یک نمونه گیاهان دارویی رشدیافته در کشور ماست که تجاری شده و ارزآوری دارد. در کشور، حداقل ظرفیت ورود ۱۰ گیاه به عرصه صادرات وجود دارد. بازار زعفران بازار کوچکی است و بزرگترین مشکل آن ناشناختهبودن آن است که تصور میشود گیاه بسیار گرانی است؛ در حالی که با حجم کم آن میتوان تعداد بالای چای و غذا را در بر بگیرد اما برای استفاده از گیاه گل گاو زبان شما باید از تمام گیاه استفاده کنید. در نهایت ظرفیتهای بیشماری وجود دارد که باید آنها را احیا کرد.
اصلیترین ویژگیهای یک صادرکننده از نگاه مدیر برند نوین زعفران
مهمترین شاخص، دیدگاه و شناخت همهجانبه و ۳۶۰ درجه از صادرات است. اینکه در گام اول شاید یک صادرکننده به طور کلی دنیا را نشناسد و به بازار و جزئیات آن مسلط نباشد اما دیدگاه، عِرق شخصی و اراده، مهمترین شاخصهها هستند و بقیه موارد اکتسابی است. باید خودتان بخواهید که صادرکننده شوید. من وقتی میخواستم وارد این عرصه شوم خیلی دنبال این بودم که بدانم یک صادرکننده چه شکلی است؟ چه لباسی میپوشد؟ دفترش چه شکلی است؟ یک فردی از همشهریهای ما به نام آقای آیتاللهی کارآفرین بود. من برای رسیدن به پاسخ سوالاتم از ایشان وقت گرفتم و به دفترشان رفتم؛ دیدم که کت و شلوار چهارخانه پوشیدهاند و در دفترشان کره بزرگی گذاشتهاند و ساعتهایی با زمانهای مختلف در دفترشان گذاشتهاند.
از آن پس تصمیم به کار جدی گرفتم. من به نمایشگاه بینالمللی برای انجام کار و همکاری با غرفهها آمدم و نمایشگاه بازرگانی تهران در مهرماه برگزار میشد. غرفهها را مشاهده کردم و به یکی از غرفهها پیشنهاد همکاری در حوزه زعفران دادم.
زمانی که کار جلو رفت و قرار شد زعفران را به آنها تحویل دهیم غرفهدار که تصور میکرد باید زعفران را از یک پیرمرد کارکشته تحویل بگیرد از من پرسید که حاج اقا کجاست؟ گفتم که حاج آقا خودم هستم و از سن کم من تعجب کرد. به شوخی گفت اگر میدانستیم خودت همه کار را میکنی، پولی به شما نمیدادیم. این علاقه به کسبوکار بود که مرا به اینجا رساند و کار نیکو این است که علاقه به کسبوکار را از سنین کودکی به فرزندانمان بیاموزیم.
موثرترین افراد در زندگی شریعتیمقدم و نوین زعفران
بیشترین اثر در زندگی من را خدا داشته است. توکل به پروردگار بزرگترین رمز موفقیت برای همه ماست. همچنین من از روحیه چند بُعدی مادرم، مهربان بودن ایشان، قویبودن و همراهیشان الهام گرفتهام. من سال ۱۳۸۵ به یک مسئله بزرگ برخوردم؛ به من اطلاع دادند که مادرم با سرطانی بدخیم مواجه است؛ با افراد زیادی مشورت کردم که مادرم را برای درمان به خارج از کشور ببرم. یکی از دوستان به من خانوادهای را معرفی کردند که با چنین بیماری مواجه بودند و درمان شدند؛ آنها راهحل مبارزه با سرطان را روحیه قوی و مقابله با آن را به ما پیشنهاد دادند و ترسیدن و روحیه ضعیف را عامل شکست دانستند. از آنجایی که مادر من انسان باهوشیست، توانست با قدرت درونی خود با سرطان مبارزه کند و اکنون ۱۸ سال از آن زمان میگذرد.
رمز موفقیت کارآفرین ایرانی
ما در جایگاه یک ایرانی، اصالت بالایی داریم. اگر به تاریخ خود برگردیم به پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک میرسیم. پندار نیک شامل درستکاری است که در دنیایی که اتفاقات غیر موثق بسیار میافتد باید کار خوب و دقیق انجام دهیم. در انتها عمل به اندیشه خود، رمز موفقیت کارآفرین ایرانی است.
شخصیت انسان مانند الماس و منشور است، در مواقع مختلف که نورهای مختلفی به او میتابد، انعکاس متفاوتی را به ارمغان میآورد. چه خوب است که بازتاب شخصیت ما رنگینکمان و زیبایی را بیافریند. یک کارآفرین میتواند همانند منشوری در زمینههای مختلف مالی، هنر، کارهای خیر و انتقال تجربه و برافراشتن پرچم کشور، طیف رنگارنگی را منعکس کند. از نظر من همه ما کارآفرین هستیم و هر شخصی که بتواند کار خوبی انجام دهد این ماموریت را به خوبی انجام داده است. فردوسی میفرماید: همه تلخی از بهر بیشی بُود. این زیادهخواهی، طمع و حرص است که تلخی در دنیا را به وجود آورده است.